HOE COMMUNICEER JIJ?

Iedere dag communiceren we. Zelfs als je niets zegt, communiceer je toch!
Wist je dat 93% van onze communicatie wordt bepaald door ‘onbewuste’ processen? Je houding, gebaren, gezichtsuitdrukking en je ademhaling bepalen voor 55% hoe de boodschap overkomt bij de ander. Daarnaast is de toon, het tempo, het timbre en het volume bepalend voor 38% van de communicatie. Dat zijn enorme percentages, nietwaar? Er blijft maar 7% over voor de woorden die we uitspreken. Wat kun je doen om elkaar nog beter te begrijpen?

Praktijksituatie

Stel je hebt een gesprek met je leidinggevende en je krijgt kritiek op je functioneren. Hij/zij vindt dat je teveel onzichtbaar bent en te weinig je mond open doet tijdens de vergaderingen. De toon waarop dit wordt medegedeeld is hard en direct.
Je voelt dat je helemaal dichtslaat en geen woord meer uit kan brengen. Je laat de hele storm van kritiek over je heen komen, maar zodra het gesprek beëindigd is, kook je van woede en voel je de tranen in je ogen prikken. Het liefst had je de deur achter je dicht gegooid en hem nog het één en ander toegewenst, maar je houdt je in. De rest van de dag heb je moeite om je te concentreren en met hoofdpijn en een rot gevoel ga je naar huis.

Uit bovenstaand voorbeeld zie je dat de persoon die de boodschap ontving enorm getriggerd werd door de manier waarop deze boodschap werd gebracht en bij hem/haar binnenkwam. Dat gebeurt vaker dan je denkt.

Eigen stijl

We hebben allemaal zo onze Persoonlijke Stijl waarop we communiceren. De ene stijl is effectiever dan de andere. De manier waarop we dat doen, wordt sterk bepaald door allerlei processen waar we ons dikwijls niet bewust van zijn. Dit zijn de processen die in ons onderbewustzijn zitten, maar die voor een enorm groot deel het gedrag aansturen.

Topje van de ijsberg is zintuiglijk waarneembaar

Het gedrag van mensen zou je kunnen vergelijken met een ijsberg. Het relatief kleine gedeelte (het bewuste) dat aan de oppervlakte komt, wordt beheerst door de grote massa die onder de golven schuilgaat (het onderbewuste). Naarmate we dieper onder de oppervlakte duiken, zijn we ons steeds minder bewust van wat zich daar ophoudt. Toch zorgen al onze herinneringen, beslissingen, overtuigingen en waarden ervoor dat we ons gedragen zoals we ons gedragen.

Hoe kijk jij bijvoorbeeld naar je collega’s of de mensen in je directe omgeving en wat vindt jij werkelijk belangrijk? Als jij ervan overtuigt bent dat mensen onbetrouwbaar zijn, dan zul je de manier van communiceren daar op aanpassen en zorgen dat je een zekere afstand houdt. Je blijft wellicht een beetje in de alert stand of, zoals ik dikwijls zie in de coaching, heb je een flink muurtje om je heen gebouwd.

Maar als jij ervan overtuigt bent dat mensen prachtige wezens zijn, waarbij het goed vertoeven is en waar je werkelijk verbinding mee ervaart, zul je meer in staat zijn om open en toegankelijk te zijn. Je zult bij deze mensen een stuk kwetsbaarheid durven laten zien en je toch heel veilig voelen.  
De wijze waarop jij dus vanuit het onderbewuste wordt aangestuurd laat het effect van je communicatie zien. Zou het niet mooi zijn om ons hier nog meer bewust van te zijn?

Ruis of de juiste afstemming?

Communicatie is een voortdurend proces van zenden en ontvangen. Stel je eens voor dat de mens te vergelijken is met een radio. In het dagelijks leven zijn we dan afgestemd op een bepaalde golflente voor het uitzenden en ontvangen van boodschappen. Andere mensen pikken onze signalen op en baseren daarop de indruk die ze van ons hebben. Met sommige mensen hebben we direct de juiste golflengte gevonden en voelen we ons begrepen en vertrouwd. Er is direct al een klik alsof je elkaar al jaren kent. Maar wat nou, als je die klik helemaal niet ervaart en iedere keer weer een stuk miscommunicatie ervaart met een bepaald persoon? Zoek je dan de oorzaak van de miscommunicatie bij de ander of ga je onderzoeken wat je er zelf aan zou kunnen doen?

OVK-model uit de Transactionele Analyse

In de coaching gebruik ik een model wat op een heel eenvoudige manier kan aangeven hoe communicatie verloopt en hoe we de verschillende golflengtes juist in positieve zin kunnen gebruiken. Dat levert een rijk scala aan inzichten op. Dit model wordt het OVK model (Ouder, Volwassene, Kind) genoemd. Ik gebruik dit model vaak naar aanleiding van gebeurtenissen vanuit het dagelijks leven van de cliënt, waarbij de communicatie niet optimaal is verlopen. Ook bij relatie coaching wordt dit model vaak toegepast. Het maakt je bewust van de manier waarop je communiceert en wat die manier oproept bij een ander. Veel misverstanden kun je daardoor wegnemen.

Het model gaat er vanuit dat er vijf posities/ golflengtes zijn waar vanuit wij ons gedragen, denken en voelen. Het is de manier waarop wij op een bepaald moment een deel van onze persoonlijkheid tonen aan de mensen om ons heen. Het model maakt je bewust vanuit welke positie je het liefst communiceert en welke positie je liever uit de weg gaat.

Vijf verschillende posities:

• De Kind positie.

We gebruiken dit als je je gedraagt, denkt en voelt zoals toen je een kind was. Het Kind deel wordt gesplitst in het Vrije Kind en het Aangepaste Kind.

• De Volwassen positie.

We gebruiken dit als je je gedraagt, denkt en voelt op manieren die een directe respons is vanuit het hier en nu en waarbij je al je vaardigheden gebruikt.

• De Ouder positie.

We gebruiken dit als je je gedraagt, denkt en voelt op manieren die je hebt overgenomen van je ouders of ouderfiguren. Het Ouder deel wordt gesplitst in de Voedende Ouder en de Kritische Ouder.

Vooronderstelling: ‘De persoon met het meest flexibele gedrag zal het systeem beheersen’

In de communicatie tussen jou en de ander, hebben we ieder dus 5 posities tot onze beschikking en de kunst is om de juiste golflengte te herkennen en te gebruiken en daar flexibel in te zijn. Als jij kunt communiceren vanuit het Volwassen deel en het wordt door de ander ook opgevangen via het Volwassen deel, dan is de kans groot dat je prettig communiceert. Zou je echter altijd alleen maar blijven communiceren vanuit het Volwassen deel, dan wordt het op den duur wellicht wat saai.

Maar wat nou als iemand gaat communiceren vanuit het Ouder deel en jij ongemerkt in het Kind deel schiet, zoals het voorbeeld aan het begin van het blog? Wat gebeurt er dan? Of wat ik nog regelmatig in de relatie coaching meemaak is dat iemand reageert vanuit het Kind deel en dat de andere partner als het ware volgt, om vervolgens in een enorme strijd van welles nietes te komen. Je kunt je wellicht voorstellen dat dit niet leidt tot een oplossing en beide zullen zich uiteindelijk onbegrepen voelen en onnodig veel pijn ervaren als zij niet in staat geweest zijn om hun Volwassen- of Ouder deel te raadplegen. Als coach grijp ik dan ook in en spiegel ik het gedrag van beide partners. Dat geeft grote helderheid.
Het is van groot belang dat je je bewust bent vanuit welk deel je communiceert en ook inziet waar de ander zit. Als je dan in staat bent om, indien nodig, van positie te veranderen, dan zul je zien dat dit de communicatie ten goede komt.

Grote kwaliteiten in iedere positie

De verschillende posities zijn ook heel boeiend om te onderzoeken, want in iedere positie liggen grote kwaliteiten die je heel bewust kunt inzetten en gebruiken.

• Het Vrije Kind kan bijvoorbeeld heel goed gebruikt worden om te brainstormen, omdat de creatieve kant dan optimaal boven kan komen. Het Vrije Kind is nieuwsgierig en durft vragen te stellen.

• Het Aangepaste Kind zal beleeft met anderen omgaan en zich op sociaal aanvaardbare wijze gedragen.

• De Volwassene zal in staat zijn om problemen op te lossen en kan knopen doorhakken. Kan prioriteiten stellen en beslissingen nemen. De Volwassene houdt rekening met de eigen gevoelens en die van anderen, zonder uit het oog te verliezen wat het uiteindelijke doel is en wat praktisch haalbaar is.

• De Voedende Ouder kan extra steun bieden. Kan stimuleren en zorgen voor een prettige werkomgeving waar iedereen gezien en gehoord wordt.

• De Kritische Ouder ziet wat er verwacht wordt en wat er veranderd moet worden en houdt dit nauwlettend in de gaten. Hij zet de actiepunten uit en zorgt dat die uitgevoerd worden.

Herken JIJ jezelf in de reactie van ‘terugtrekken en compleet dichtslaan’ , zoals in het voorbeeld? Zou je daar verandering in willen? Ik wil je daar graag in begeleiden, zodat dit voortaan voorkomen kan worden.
Herken JIJ jezelf in de reactie van de leidinggevende, zoals in het voorbeeld? Hoe mooi zou het zijn als je dan meer bekwaam gaat worden in het geven van opbouwende feedback aan je personeel, zodat de ander werkelijk kan groeien in positieve zin.
Dergelijke onderwerpen begeleid ik al jaren, dus pak de telefoon en laten we een afspraak maken. Je kunt ook gebruik maken van het contactformulier op de website https://www.jomare.nl/contact. En wil je een reactie geven of heb je vragen, stel ze gerust. Je kunt de email sturen naar joke@jomare.nl. Ik kijk met plezier uit naar je reactie.

Ben je geïnteresseerd in Life Coaching, Bedrijfs coaching, Kinder coaching of Relatie Coaching? Kom dan eens vrijblijvend kennismaken.

We lossen het samen wel op. In dit boek komen veel praktijkvoorbeelden voor, zodat de betekenis van de egoposities steeds duidelijker wordt.

Ken je iemand die dit blog mogelijk ook interessant zal vinden , voel je dan vrij om het door te sturen!